فيوز مينياتوري چيست؟

فيوز مينياتوري و لزوم استفاده از آن در تابلو برق خانه هوشمند براي بسياري از افراد جاي سوال دارد. مشخصات روي فيوز مينياتوري در تيپ هاي مختلف نشان دهنده مكانيزم و نحوه عملكرد فيوز مينياتوري مي باشد.در اين مقاله به شرح اين سوال كه فيوز مينياتوري چيست؟ مي پردازيم. همراه ما باشيد.

فيوز مينياتوري چيست؟

فيوز وسيله‌اي است كه مدارهاي الكتريكي را در برابر جريان غير مجاز محافظت مي‌ نمايد. فيوز مينياتوري ديوايسي است كه در برابر جريان اضافه حساس بوده و نقش آن اين است كه به سرعت جريان را در مدار قطع نمايد. به عبارت ديگر اين فيوزها نسبت به تحمل جريان اوليه و اضافه بار به سرعت عكس العمل نشان داده و در صورت لزوم جريان برق را قطع مي كنند.

عملكرد فيوز در سيستم يك مدار الكتريكي چگونه است؟

وظيفه يك سيستم قدرت، تحويل انرژي الكتريكي به مصرف كننده به طور مداوم و بدون وقفه است. مهمترين خطر براي يك سيستم قدرت، اتصال كوتاه است كه باعث تغييرات شديد و ناگهاني در آن مي گردد. ايجاد خطا و اتلاف انرژي زياد به صورت حرارت در محل اتصال كوتاه، باعث آتش سوزي، صدمات مكانيكي و الكتريكي به تجهيزات مي شود.

از اين رو،لازم است اولا قسمت معيوب هر چه سريعتر از مدار جدا گردد تا به قسمت هاي سالم صدمه اي وارد نشود و ثانيا حداقل قطعي برق در قسمتهاي سالم را داشته باشيم. اين امر مستلزم به كارگيري و انتخاب صحيح وسايل حفاظت كننده مدار، اعم از رله ها و فيوزها مي باشد. فيوزها به خودي خود مستقيما خطا را حس نموه و مدار را قطع مي نمايند، در حالي كه رله ها پس از درك، بروز خطا براي رفع آن به كليدهاي مربوطه فرمان مي دهند.

از نظر حفاظتي،يك سيستم قدرت به نواحي كوچكت ري نيز، تقسيم مي گردد كه هر كدام از اين نواحي ممكن است توسط وسايل حفاظتي اصلي و چندين وسيله حفاظتي پشتيبان مورد حفاظت قرار گيرند.
با توجه به مشخصات روي فيوز مينياتوري و جريان هاي معين شده روي آن، دو نوع جريان در فيوزهاي مينياتوري مورد بحث است كه در قسمت زير به بيان آنها مي پردازيم:

جريان لحظه اي

به جرياني گفته مي شود كه در يك لحظه،( كمتر از يك ثانيه ) فيوز توانايي تحمل اين جريان را دارد. روي فيوز ها معمولا جريان بزرگي مانند 6000 يا 3000 درج شده است كه اين عدد نشان دهنده جريان لحظه اي فيوز مينياتوري مي باشد.

جريان نامي

به حداكثر جريان مجازي كه يك فيوز مينياتوري توانايي تحمل آن را دارد گفته مي شود و اگر جرياني بيش از ميزان جريان نامي مشخص شده روي فيوز از آن بگذرد، فيوز مدار را قطع مي كند.

در اين صورت اگر جرياني بيش از جريان نامي از فيوز بگذرد، مي توان اين نتيجه را گرفت كه فيوز مي‌سوزد و بدين ترتيب جريان برق در مدار، قطع خواهد شد. به عبارت ساده، فيوز يك وسيله حفاظتي است و نقش آن در تجهيزات و مدارات الكتريكي اين است كه در مواقعي كه جرياني بيشتر از حد انتظار از وسيله برقي عبور مي‌كند، با سوختن فيوز مدار قطع گردد تا به تجهيزات ديگر آسيبي وارد نشود.

اجزاي تشكيل دهنده ي فيوز كدامند؟

اجزاي تشكيل دهنده فيوزها عبارتند از ؛ يك سيم حرارتي كه در مدار جريان قرار گرفته و به ازاي ميزان جريان به خصوصي در زمان معين، ذوب مي گردد (مي سوزد). عملكرد صحيح فيوز نه فقط تابع دقت در مرحله ساخت آن مي باشد، بلكه همچنين به استفاده درست و نگهداري صحيح پس از نصب نيز بستگي دارد. چنانچه فيوز در مدار به درستي به كار گرفته نشود، احتمال وارد آمدن خسارت جدي به تجهيزات گران قيمت مدار نيز وجود دارد.

پايانه

قسمت هايي از فيوز را كه براي اتصالات الكتريكي مدار خارجي تعبيه شده اند، پايانه مي نامند.

پايه فيوز

قسمت هاي ثابت يك فيوز را گويند كه مجهز به ترمينال هايي براي اتصال به مدار خارجي مي باشند و در مورد بعضي از انواع فيوزهاي موجود، قسمت پايه داراي روپوش محافظتي نيز مي باشد. فيوز وقتي قادر به حفاظت از مدار است كه در مسير فاز و ابتداي مدار نصب شود.

كنتاكت هاي پايه فيوز

به قسمت هاي هادي پايه فيوز گفته مي شود، كه با كنتاكت هاي كلاهك فيوز يا رابط فيوز در ارتباط هستند.

كلاهك فيوز

قسمت جداشدني فيوز است كه حامل رابط فيوز مي باشد و خارج كردن و تعويض آن را راحت تر مي نمايد.

كنتاكت هاي كلاهك فيوز

براي اتصال به كنتاكت هاي رابط فيوز و نيز اتصال به كنتاكت پايه فيوز طراحي شده است.

نگهدارنده فيوز

مجموع پايه فيوز و كلاهك فيوز را نگهدارنده فيوز مي نامند.

رابط فيوز ( فشنگ فيوز )

به قسمتي از فيوز گفته مي شود كه شامل المان فيوز بوده و پس از عمل كردن فيوز براي آماده سازي مجدد آن، بايد تعويض گردد.

كنتاكت هاي رابط فيوز

براي اتصال رابط فيوز به كنتاكت هاي پايه فيوز و كنتاكت هاي كلاهك فيوز طراحي گرديده است.

المان يا سيم فيوز

به بخشي از فيوز گفته مي شود كه هنگام عملكرد فيوز ذوب مي گردد.

شاخص فيوز

به قسمتي از فيوز گفته مي شود كه مشخص مي كند، فيوز سالم بوده يا درست عمل كرده است. شاخص فيوز را با توجه به جريان نامي فيوز، به رنگهاي مختلف مي سازند. جدول زير جريان نامي را با توجه به رنگ شاخص آن تعيين مي كند. شاخص فيوز توسط يك سيم مقاومتي نگهداشته مي شود. پس از سوختن المان فيوز سيم مقاومتي نيز سوخته و پولك فلزي كه تحت كشش فنري كوچك قرار دارد آزاد مي گردد. در فيوزهاي فشار قوي به عوض پولك از يك ميله فلزي قطع كننده ( فشنگ ) استفاده شده است. اين ميله با ضربه اي در حدود ۱۲ Kg سبب قطع كنتاكت كليد و فرمان به لامپ سيگنال و غيره مي گردد.

تيپ مختلف انواع فيوز مينياتوري

اعداد و حروفي كه روي فيوز مينياتوري يادداشت شده اند، نشان دهنده تيپ فيوز و جريان نامي آن مي باشند.

تيپ هاي معمول فيوز مينياتوري

فيوز مينياتوري از نظر كاربرد به تيپ هاي Bروشنايي، Cموتوري،Dترانسفورماتوري،K قدرت و Zبسيار حساس تقسيم بندي مي گردند.

فيوز مينياتوري نوع B روشنايي

اين كليد مينياتوري معمولا در مصارف خانگي و در سيستم روشنايي استفاده كاربردي دارد. اين كليدها در جريان اضافه، بار بين 3 تا 5 برابر جريان نامي در زمان مشخص، را در مدار قطع مي كنند و از سطح حساسيت مناسبي براي كاربردهاي خانگي برخوردار مي باشند.

فيوز مينياتوري نوع C موتوري

كاربرد اين فيوز مينياتوري بيشتر در موارد صنعتي بوده و اين كليدها جريان بين 5 تا 10 برابر جريان نامي در زمان مشخص را در مدار قطع مي كنند و زمان قطعشان از تيپ B بيشتر مي باشد.

فيوز مينياتوري نوع D ترانسفورماتوري

در مصارف صنعتي خاص مانند مولدهاي اشعهX-Ray از فيوز ترانسفورماتوري استفاده مي گردد. اين كليدها جريان بين 10 تا 20 برابر جريان نامي در زمان مشخص را در مدار قطع مي كنند و زمان قطعشان از همه تيپ ها بيشتر است.

فيوز مينياتوري نوع K قدرت

اين كليد مينياتوري براي حفاطت در مدار هاي قدرت، ترانسفورماتورماتور ها و موتورها استفاده مي شود. در اين نوع از كليدهاي مينياتوري حد جريان براي قطع در موارد اضافه بار كمتر از ساير كليدها مي باشد.

فيوز مينياتوري نوع Zبسيار حساس

هنگامي كه جريان عبوري از جريان نامي بيشتر شود، در يكمدت زمان خا كه از تمامي ساير تيپ ها كمتر است،فيوز مينياتوري بر طبق منحني قطع ، فرمان قطع جريان را صادر مي نمايد. حساسيت اين نوع از كليدها ، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال كوتاه از تمامي تيپ هاي ديگر بيشتر است و در صورت بروز خطا مدار ررا سريع تر قطع مي نمايد. بنابراين كاربرد اين نوع فيوز مينياتوري در مداراهاي با حساسيت بسيار بالاست.

اهميت نصب فيوز استاندارد

فيوز مينياتوري عكس العمل سريعي نسبت به اضافه بار و تحمل جريان اوليه نشان مي دهد و برق را قطع خواهد كرد. فيوز يك وسيله‌ي حفاظتي است و در تاسيسات برقي از آن استفاده مي كنند تا زماني كه جريان بيش از حد مجاز از وسايل عبور كند وفيوز بسوزد در نتيجه مدار قطع شود تا به وسايل ديگر آسيب وارد نشود.

فيوز يك مكانيسم مهم ايمني به حساب مي آيد و به عنوان يك محافظ مدار را قطع مي كند. حداكثر جريان اين فيوزها تا 100 آمپر است. جزء اصلي فيوز، يك نوار فلزي مي باشد كه در يك محفظه غير رسانا قرار گرفته است و با عبور جريان بيش از حد، اين نوار فلزي ذوب مي شود و باعث قطع شدن مدار الكتريكي مي گردد.